Συνήθως, οι περισσότεροι χώροι των κτιρίων, μπορούν ξεκάθαρα να κατηγοριοποιηθούν σε κλειστούς χώρους (υπνοδωμάτια, μπάνιο, κλπ) και σε ανοιχτούς (αυλές, μπαλκόνια,κλπ). Πολλές φορές όμως, η μαγεία της αρχιτεκτονικής βρίσκεται σε εκείνους τους χώρους που ακροβατούν ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, ανάμεσα στο υπαίθριο και το κλειστό. Τέτοιοι μαγικοί χώροι είναι και οι εσωτερικοί κήποι των σπιτιών του Μαρόκο.
Στο Μαρόκο, οι περισσότερες παραδοσιακές κατοικίες, κυρίως βέβαια τα παλάτια και τα αρχοντόσπιτα, διαμορφώνονταν γύρω από μια κεντρική, ορθογώνια αυλή. Οι κατοικίες αυτές ονομάζονταν Riad, από την αραβική λέξη ‘ryad’ που σημαίνει κήπος.
Το κύριο χαρακτηριστικό των κτιρίων αυτών είναι η δροσερή, εσωτερική αυλή, και ο εσωστρεφής χαρακτήρας τους. Όλα σχεδόν τα δωμάτια έχουν θέα σε αυτήν την ιδιωτική αυλή. Αντίθετα τα παράθυρα που 'βλέπουν' προς το δημόσιο δρόμο είναι λιγοστά και μικρά. Οι κατοικίες Riad είναι συνήθως μονώροφες, δηλαδή με ισόγειο και έναν όροφο. Τον όροφο μάλιστα περιτρέχει ένα εσωτερικός, ανοιχτός διάδρομος (μπαλκόνι) που επίσης 'βλέπει' στο αίθριο.
Κατοικία στο Μαρόκο, που εγκαταλείφθηκε στη φθορά του χρόνου. Τα ξύλινα υποστυλώματα του εξώστη, που στηρίζουν το στέγαστρο και τα κιγκλιδώματα, θυμίζουν τα αντίστοιχα υποστυλώματα της παραδοσιακής Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής (τα ντιρέκια). - https://en.wikipedia.org/wiki/File:Riad_Marrakech_unrenoveted.JPG
Οι ερμηνείες για την ενσωμάτωση εσωτερικών κήπων στην αρχιτεκτονική του Μαρόκο είναι πολλές και τα αίτια σύνθετα (κλιματολογικά, ιστορικά, κλπ). Άλλωστε η τυπολογία της κατοικίας με εσωτερικό αίθριο συναντάται στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική πολλών λαών.
Θα μπορούσε ακόμα να εντοπιστεί και στις σύγχρονες πόλεις, όπου τα οικοδομικά τετράγωνα, κλείνονται περιμετρικά με ψηλές πολυκατοικίες και στο κέντρο αφήνεται ένα μεγάλο κενό.
Μερικοί υποστηρίζουν, ότι οι εσωτερικοί κήποι του Μαρόκο κατασκευάζονταν, για να εξυπηρετούν καθημερινές λειτουργίες καθώς και για να περνούν ευχάριστα τον χρόνο τους οι γυναίκες. Λόγω των αυστηρών εθίμων και της ισλαμικής παράδοσης, έπρεπε να περνούν τον περισσότερο χρόνο μέσα σε ένα κλειστό και προστατευμένο περιβάλλον, μακριά από τη δημόσια ζωή. Επιπλέον, δημιουργούν μια υπέροχη ατμόσφαιρα, προστατευμένη από τις καιρικές συνθήκες, μια όαση που ο επισκέπτης μπορεί να αντιληφθεί μόνο αν εισέλθει από τους πολυσύχναστους και ζεστούς δρόμους του Μαρόκο σε μια παρόμοια ήσυχη και δροσερή αυλή.
Εσωτερική αυλή σε μαροκινή κατοικία (Riad), που αποκαταστάθηκε και χρησιμοποιείται ως εστιατόριο ή ξενοδοχείο. Στο κέντρο βρίσκεται το συντριβάνι. - https://en.wikipedia.org/wiki/File:Riad_Fez_1.JPG
Η διαμόρφωση των κήπων των παραδοσιακών Riad ήταν πολύ απλή. Συνήθως φυτεύονταν τέσσερα δέντρα (πορτοκαλιές ή λεμονιές) στις γωνίες και στο κέντρο τοποθετούνταν ένα σιντριβάνι. Τα υπέροχα αρώματα των εσπεριδοειδών και η δροσιά του νερού, αποτελούσαν και τα κύρια συστατικά της αρχιτεκτονικής. Η απλότητα αυτή βέβαια δεν ακολουθούνταν και στις επενδύσεις, καθώς οι περισσότερες επιφάνειες των δαπέδων, των κυλινδρικών υποστυλωμάτων, των τοίχων, κλπ ντύνονταν είτε με το επίχρισμα Tadelakt είτε με πολύχρωμα, κεραμικά πλακάκια.
Σχεδόν όλα τα δωμάτια, είχαν θέα σε αυτόν τον ιδιωτικό κήπο. Αντίθετα τα παράθυρα που έβλεπαν στο δρόμο ήταν λιγοστά και μικρότερα - https://www.flickr.com/photos/joriavlis/5055481010/
Παρά την απλότητα της διαρρύθμισης του κήπου, οι επενδύσεις και τα σκαλίσματα ήταν πλούσια, αντίστοιχα της Αραβικής παράδοσης. - https://www.flickr.com/photos/rpt/3230523164/sizes/z/in/photostream/
Οι παραδοσιακές αυλές διαμορφώνονταν συμμετρικά, με τη φύτευση τεσσάρων δέντρων (πορτοκαλιών ή λεμονιών) στις γωνίες και την κατασκευή σιντριβανιού στο κέντρο. - https://www.flickr.com/photos/13643123@N02/1395598416/sizes/z/in/photostream/
https://www.flickr.com/photos/simonpocock/4015399624/sizes/z/in/photostream/
Σήμερα, πολλά από αυτά τα κτίρια, έχουν αφεθεί στη φθορά του χρόνου. Διατηρούν όμως ακόμα κάτι από την παλαιά τους αίγλη. Αρκετά, έχουν αποκατασταθεί, ιδιαίτερα στις πόλεις που υποδέχονται τουρίστες όπως στο Μαρακές και στη Φες, είναι επισκέψιμα και επανα-χρησιμοποιούνται ως ξενοδοχεία και εστιατόρια. Για πρακτικούς λόγους, οι οροφές, αρκετών από αυτά τα αίθρια, έχουν στεγαστεί με διαφανείς όμως επιφάνειες, που επιτρέπουν στο φως να εισέρχεται, και έτσι οι κήποι μετατράπηκαν από ανοιχτούς χώρους σε εσωτερικά καθιστικά.
Αλλα ενδιαφέροντα άρθρα:
