Με το χώρο της κουζίνας έχουν ασχοληθεί δεκάδες αρχιτέκτονες και σχεδιαστές, και συνεπώς δε θα δυσκολευτείτε να βρείτε την επίπλωση και τον εξοπλισμό που καλύπτουν τις ανάγκες σας. Όμως, πριν ξεκινήσετε τις επισκέψεις στα ειδικά καταστήματα ή το ξεφύλλισμα των περιοδικών design, θα πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά τις ανάγκες σας, τόσο τις δικές σας όσο και των υπολοίπων μελών της οικογένειας.
Δυστυχώς, αρκετοί άνθρωποι εντυπωσιάζονται από μια ωραία φωτογραφία ή από τη βιτρίνα του καταστήματος και καταλήγουν σε λανθασμένες επιλογές που όμως δεν εξυπηρετούν τις καθημερινές τους ανάγκες αλλά ούτε ταιριάζουν στην προσωπικότητά τους.
Οπότε πριν συνεχίσετε την ανάγνωση αυτού του άρθρου, καλό είναι να διαβάσετε ένα προηγούμενο άρθρο, το Σχεδιασμός κουζίνας – Τα πρώτα βήματα, το οποίο θα σας βοηθήσει να συνειδητοποιήσετε τις ανάγκες σας αλλά και την πολυπλοκότητα του ζητήματος του σχεδιασμού.
Αφού λοιπόν έχετε κατανοήσει τι πραγματικά χρειάζεστε, είστε έτοιμοι να προχωρήσετε στο σχεδιασμό της κουζίνας, σε συνεργασία φυσικά με ειδικούς επαγγελματίες ή με τον αρχιτέκτονα σας.
Τι πρέπει να σκεφτείτε αν διαμορφώνετε την κουζίνα σε ήδη κατασκευασμένο κτίριο; (πχ. στην περίπτωση ανακαίνισης)
Αν πρόκειται να διαμορφώσετε την κουζίνα, εντος κτιρίου που έχει ήδη κατασκευαστεί, οι επιλογές σας είναι σαφώς πιο περιορισμένες, καθώς ο διατιθέμενος χώρος είναι συγκεκριμένος και οι σωλήνες ήδη εγκατεστημένοι.
Για παράδειγμα, η κατάργηση τοίχων, το γκρέμισμα τους δηλαδή, δεν είναι απλή απόφαση και απαιτείται η συμβουλή έμπειρου μηχανικού (αρχιτέκτονα μηχανικού ή πολιτικού μηχανικού). Αν ο τοίχος είναι φέρων (δηλαδή στηρίζει το κτίριο) ή "κρύβει" υποστύλωμα ή δοκάρι, δεν μπορείτε σε καμιά περίπτωση να τον καταργήσετε. Γενικά η κατάργηση οποιουδήποτε τοίχου (ακόμα και μη φέροντος) θα πρέπει να γίνεται κάτω από την επίβλεψη ειδικού μηχανικού (εξαιρούνται φυσικά οι τοίχοι από γυψοσανίδες).
Αν επίσης θέλετε να αλλάξετε τη θέση του νεροχύτη θα πρέπει αντίστοιχα να αλλάξετε και τις εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης. Ομοίως, η συσκευή της κουζίνας απαιτεί ειδικό καλώδιο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Οι αλλαγές όμως αυτές δεν είναι πάντοτε απλές, συνήθως απαιτούν σκαψίματα στους τοίχους, ενώ μπορούν να προκαλέσουν και προβλήματα διαρροών. Επιπλέον, θα πρέπει να σκεφτείτε και την οικονομική επιβάρυνση, καθώς τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να επενδυθούν σε λιγότερο χρονοβόρες επεμβάσεις αλλά περισσότερο εντυπωσιακές, όπως για παράδειγμα στην αγορά καινούργιας τραπεζαρίας, στην αντικατάσταση των πλακιδίων, στην τοποθέτηση καλύτερης ποιότητας μαρμάρου, κλπ.
Αποφασίζοντας τη διάταξη της κουζίνας
Αν έχετε άνεση στο σκίτσο, μπορείτε να κάνετε και μόνοι σας κάποια βασικά προσχέδια, αποφασίζοντας αρχικά τη θέση του νιπτήρα, του ψυγείου, της κουζίνας, κλπ. Το ιδανικότερο βέβαια είναι να συνεργαστείτε με κάποιον επαγγελματία, ο οποίος θα μπορέσει να ολοκληρώσει και τα κατασκευαστικά σχέδια.
Γενικά, ο χώρος της κουζίνας, διαιρείται σε τρεις βασικές λειτουργικές περιοχές
1. Στην περιοχή για το πλύσιμο των σκευών και των τροφίμων.
Το βασικό στοιχείο αυτής της περιοχής είναι ο νεροχύτης. Δεξιά και αριστερά του νεροχύτη θα πρέπει να υπάρχει πάγκος. Από τη μια μεριά θα πρέπει να υπολογίσετε ελεύθερο χώρο μεγαλύτερο των 45 εκατοστών και από την άλλη ελεύθερο χώρο μεγαλύτερο των 100 εκατοστών.
Αν επίσης, δημιουργείται γωνία στον πάγκο, από τη μία πλευρά του νεροχύτη, τότε θα πρέπει να υπολογίσετε 30 περίπου εκατοστά μεταξύ νιπτήρα και πάγκου.
2. Η περιοχή μαγειρέματος.
Η συσκευή μαγειρέματος (τα μάτια της κουζίνας) απαιτεί ελεύθερο χώρο και από τις δύο πλευρές περίπου 30 - 40 εκ. Αν επίσης, δημιουργείται γωνία στον πάγκο, τότε θα πρέπει να υπολογίσετε 30 περίπου εκατοστά μεταξύ νιπτήρα και πάγκου.
Το πρακτικότερο είναι ο πάγκος της κουζίνας, να κατασκευάζεται από άκαυστο υλικό (μάρμαρο, γρανίτης, κλπ) ώστε να μπορείτε να αφήνετε τα καυτά σκεύη πάνω του.
Αν έχετε επιλέξει φούρνο σε στήλη, θα πρέπει να προβλέψετε δίπλα, ένα πάγκο εργασίας τουλάχιστον 40 εκ. Αν ο φούρνος ανοίγει αριστερόστροφα, τότε ο πάγκος πρέπει να βρίσκεται στη δεξιά πλευρά.
3. Η περιοχή βοηθητικών εργασιών.
Η μαγειρική είναι μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει ένα πλήθος εργασιών (κόψιμο, ξεπάγωμα, ανακάτεμα, κλπ). Οι εργασίες αυτές, εξυπηρετούνται συνήθως από τους πάγκους.
Ένας τυπικός πάγκος, έχει ύψος περίπου 90 εκατοστά, αλλά το ύψος του μπορεί να ποικίλει. Το βάθος του είναι περίπου 60 εκ. Γενικά όσο πιο μακρύς είναι ο πάγκος εργασίας, τόσο το καλύτερο.
Η μικρότερη διάσταση που θα πρέπει να υπολογίσετε για πάγκο είναι αυτή του 1 μέτρου.
Ορισμένοι σχεδιαστές προσθέτουν στην όλη διάταξη και ένα ψήλο πάγκο σερβιρίσματος.
Το τρίγωνο εργασίας
Γενικά σε κάθε κουζίνα σχηματίζεται ένα τρίγωνο εργασίας, που ενώνει το ψυγείο, την συσκευή μαγειρέματος και το νεροχύτη.
Ο χρήστης του χώρου, κινείτε συνήθως μεταξύ αυτών των τριών πυρήνων: την περιοχή καθαρισμού (νεροχύτη), την περιοχή μαγειρέματος (ηλεκτρική κουζίνα) και το ψυγείο. Για μέγιστη εργονομία οι πλευρές αυτού του τρίγωνου δεν πρέπει να είναι μικρότερες από 1.30 μέτρα αλλά και ούτε μεγαλύτερες από 2.50 μέτρα.
Φυσικά, στο ενδιάμεσο απαιτείται και μια ευρύχωρη περιοχή για την προετοιμασία φαγητού, και αυτή ιδανικά πρέπει να βρίσκεται εντός του τριγώνου. Για παράδειγμα, ο βοηθητικός πάγκος θα μπορολυσε να κατασκευαστεί ανάμεσα στη κουζίνα και το ψυγείο.
Τυπικές διατάξεις κουζίνας.
Αν και υπάρχουν δεκάδες διαφορετικοί τύποι κουζίνας, εντούτοις οι περισσότεροι τύποι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε ένα από τους παρακάτω τύπους.
Ο γραμμικός τύπος
Δεν είναι ιδιαίτερα πρακτικός από άποψη κινήσεων μέσα στην κουζίνα ενώ απαιτεί μεγάλο μήκος. Συνήθως επιλέγεται, όταν δεν διατίθεται ξεχωριστός χώρος για την κουζίνα, για παράδειγμα όταν η κουζίνα διαμορφώνεται σε έναν από τους τοίχους του καθιστικού.
Η διάταξη διάδρομος
Πρακτική διάταξη αλλά ενδεχόμενα να δημιουργηθούν προβλήματα κινήσεων όταν δύο ή περισσότερα άτομα εργάζονται ταυτόχρονα
Η διάταξη τύπου Γ
Δημοφιλής διάταξη, που δημιουργεί πολύ ελεύθερο χώρο για εργασία και κίνηση
Η διάταξη τύπου Π
Απαιτεί πολύ χώρο, αλλά αν οι διαστάσεις το επιτρέπουν, μπορεί να δημιουργηθεί κεντρική νησίδα.
Η Διάταξη κλειστού τύπου
Δημιουργεί μεγάλους χώρους εργασίας. Συνίσταται, όταν η κουζίνα είναι ενιαία με το καθιστικό και απαιτείται οριοθέτηση των χώρων.
Αφού λοιπόν καταλήξετε στη διάταξη που ταιριάζει περισσότερο στο χώρο σας μπορείτε να προχωρήσετε στο σχεδιασμό των λεπτομερειών. Επίσης οι θέσεις των ανοιγμάτων, όπως ένα παράθυρο με ενδιαφέρουσα θέα, παίζει ιδιαίτερο ρόλο στη διάταξη της κουζίνας.
Το τραπέζι του φαγητού
Αρκετές φορές στην κουζίνα, τοποθετείται τραπέζι ή δημιουργείται κεντρική νησίδα. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να προβλεφθεί ένας διάδρομος με πλάτος περίπου 1 μέτρο, που θα επιτρέπει την άνετη κίνηση γύρω από το τραπέζι. Αν η μια πλευρά του τραπεζιού είναι κοντά σε τοίχο, τότε η απόσταση που πρέπει να έχει από αυτόν, προκειμένου να μετακινείται το κάθισμα ελεύθερα, είναι περίπου 90εκ.
Οι χώροι αποθήκευσης
Τα αναρτημένα ντουλάπια τοίχου
Τα ντουλάπια τοίχου έχουν βάθος περίπου 30 εκατοστά.
Το ύψος τους βέβαια διαφέρει και κυμαίνεται από 30 έως 90 εκατοστά. Απέχουν από το έδαφος περίπου 1.35 μετρά και πάνω από τον πάγκο εργασίας 45 εκατοστά.
Το ύψος των ντουλαπιών εξαρτάται από το ύψος των χρηστών. Δεν έχει κανένα νόημα να κατασκευάσετε πολύ ψηλά ντουλάπια, αν δεν μπορείτε να έχετε άνετη πρόσβαση σε αυτά.
Τα ντουλάπια κάτω από τον πάγκο
Κάτω από τον πάγκο της κουζίνας, προβλέπονται αποθηκευτικοί χώροι, χωρισμένοι σε κάθετες μονάδες. Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι παρακάτω
1. Μονάδα με ένα ντουλάπι
2. Μονάδα με δύο ντουλάπια
3. Μονάδα με συρτάρι και ντουλάπι από κάτω
4. Μονάδα με 3 ή 4 συρτάρια
Ακριβώς κάτω από το νεροχύτη διέρχονται οι υδραυλικές εγκαταστάσεις, οπότε δεν μπορεί να κατασκευαστεί συρταριέρα. Παρόλα αυτά, αρκετοί σχεδιαστές προτείνουν τη δημιουργία ενός συρταριού μικρού βάθους για την τοποθέτηση του απορρυπαντικού, των σφουγγαριών κλπ.
